เศรษฐกิจยังไม่ฟื้น! สภาพัฒน์เตือนขึ้นภาษี VAT ควรรอการบริโภคฟื้นตัวก่อนและต้องมีมาตรการรองรับ

นางสาวอ้อนฟ้า เวชชาชีวะ เลขาธิการสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) เปิดเผยว่า ขณะนี้ยังไม่ใช่เวลาที่เหมาะสมสำหรับการปรับขึ้นภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) เนื่องจากเศรษฐกิจไทยยังฟื้นตัวไม่ดี และต้องติดตามสัญญาณการฟื้นตัวต่อเนื่องหลายเดือนหรือหลายไตรมาสก่อนตัดสินใจ

ตามกรอบแผนการคลังระยะปานกลาง (MTFF) ปีงบประมาณ 2570–2573 รัฐบาลมีแนวคิดปรับขึ้น VAT เป็น 8.5% ในปี 2571 และขยับสู่ 10% ในปี 2573 แต่สภาพัฒน์มองว่ายังเป็นแผนระยะยาว เพราะเศรษฐกิจปัจจุบันยังไม่พร้อมรองรับ แม้มีมาตรการกระตุ้นอย่าง “คนละครึ่ง พลัส” ก็ยังไม่ทำให้การบริโภคฟื้นตัวมากพอ

เลขาธิการ สศช. ย้ำว่า การตัดสินใจขึ้น VAT ต้องดูสภาพเศรษฐกิจโดยเฉพาะการใช้จ่ายภาคครัวเรือนและภาคธุรกิจ หากตัวเลขฟื้นชัดเจน จึงค่อยพิจารณาช่วงเวลาที่เหมาะสม

นางสาวอ้อนฟ้า ระบุว่า รายได้หลักของรัฐมาจาก VAT ซึ่งไทยจัดเก็บในอัตรา 7% ต่ำเป็นอันดับที่ 6 ของโลก และต่ำกว่าหลายประเทศอาเซียน เช่น สิงคโปร์ (9%) เวียดนาม (10%) และอินโดนีเซีย (12%) ขณะที่บทบาท VAT ในรายได้ภาษีเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง โดยปีงบประมาณ 2568 คิดเป็น 33.2% ของรายได้ภาษีทั้งหมด จากเดิม 24.4% ในปี 2540

ผลการศึกษาของ สศช. พบว่า การขึ้น VAT จะเพิ่มรายได้รัฐ ช่วยฟื้นฟูฐานะการคลัง และขยายสวัสดิการให้ครอบคลุมมากขึ้น ตัวอย่างเช่น ญี่ปุ่นที่ใช้รายได้จาก VAT สนับสนุนการศึกษาฟรีสำหรับเด็กปฐมวัย

ขณะเดียวกันจากข้อมูลของศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดว่า การเพิ่ม VAT 1% จะเพิ่มรายได้รัฐ 0.5% ของ GDP หรือราว 93,000 ล้านบาท ซึ่งเพียงพอต่อการสนับสนุนโครงการสวัสดิการสำคัญ อาทิ เบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ โครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ และเงินอุดหนุนเด็กแรกเกิด

หากจะเดินหน้าเพิ่ม VAT รัฐบาลต้องออกแบบมาตรการรองรับอย่างรอบด้าน ทั้งวัตถุประสงค์การใช้เงิน การสื่อสารกับสาธารณะ การช่วยเหลือผู้มีรายได้น้อย ระบบจัดเก็บภาษีที่โปร่งใส และความพร้อมของระบบเศรษฐกิจ

นอกจากนี้สศช. ยังศึกษาแนวทางจากต่างประเทศและพบประเด็นสำคัญ เช่น

● ต้องกำหนดวัตถุประสงค์ใช้รายได้ชัดเจน

        ● อาจใช้ VAT หลายอัตราสำหรับสินค้าจำเป็น

        ● ขึ้นภาษีแบบค่อยเป็นค่อยไป

        ● แจ้งล่วงหน้าเพื่อให้ภาคธุรกิจปรับตัว

        ● จัดมาตรการบรรเทาผลกระทบทันทีหลังขึ้นภาษี

        ● สื่อสารข้อมูลกับประชาชนอย่างต่อเนื่องเพื่อสร้างความเข้าใจ

ทั้งนี้ สศช. เตรียมหารือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อพิจารณาความเหมาะสมของการปรับขึ้น VAT ตามแผนการคลังระยะปานกลางต่อไป

อ่านรายละเอียดข่างทั้งหมดคลิก >> สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.)