ศาล รธน.ชี้แก้รัฐธรรมนูญทำประชามติ 3 ครั้ง - เลือกตั้งส.ส.ร.ทำไม่ได้

การประชุมตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ วันที่ 10 กันยายน 2568 ที่ผ่านมา มีวาระสำคัญที่หลายฝ่ายเฝ้ารอผลการพิจารณาคือกรณีที่สมาชิกวุฒิสภา (สว.) นำโดยนายเปรมศักดิ์ เพียยุระ  และ นายวิสุทธิ์ ไชยณรุณ สส.พรรคเพื่อไทย ยื่นเรื่องให้พิจารณาเกี่ยวกับอำนาจการแก้ไขรัฐธรรมนูญของรัฐสภา โดยของให้ศาลฯวินิจฉัยสองประเด็นคืออำนาจของรัฐสภาในการรริเริ่มแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับได้หรือไม่ประเด็นนี้ ศาลฯมีมติ 5 ต่อ 2 เสียง ว่ารัฐสภามีอำนาจริเริ่มแก้ไขโดยจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้ แต่ก่อนทำต้องทำประชามติถามประชาชนก่อนว่าเห็นด้วยกับการมีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่ ซึ่งการทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ต้องเป็นไปบทบัญญัติในหมวด 5 เกี่ยวกับการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญซึ่งให้อำนาจรัฐสภาสามารถดำเนินการได้ แต่รัฐสภาไม่อาจให้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญโดยตรงได้

ประเด็นที่สองสมาชิกรัฐสภาสอบถามว่าการทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ต้องทำประชามติกี่ครั้งศาลฯมีมติ 6 ต่อ 1 เสียงให้จัดทำประชามติ 3 ครั้ง คือทำประชามติถามประชาชนว่าเห็นควรมีรัฐธรรมนญฉบับใหม่หรือไม่ ทำประชามติถามประชาชนว่าการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ควรมีวิธีการและเนื้อหาที่สำคัญอย่างไร และทำประชามติถามประชาชนภายหลังจากยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่เสร็จสิ้นแล้วว่าเห็นชอบกับร่างรัฐธณรมนูญใหม่หรือไม่ ทั้งนี้ทำประชามติครั้งที่หนึ่งกับครั้งที่สองสามารถทำพร้อมกันในครั้งเดียวได้

ผู้สื่อข่าวรายงานว่าจากคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญทำให้หนึ่งในข้อตกลงระหว่างพรรคประชาชนกับพรรคภูมิใจไทยเรื่องการทำประชามติจัดให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ หรือ  ส.ส.ร. โดยตรงเพื่อจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ไม่สามารถทำได้เพราะศาลฯชี้ชัดว่ารัฐสภาไม่มีอำนาจห้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญโดยตรงได้